Ο Έντυ Μάϊερς στα Κανάλια

Ο Έντυ Μάϊερς στα Κανάλια

Μετά την τριπλή Γερμανοϊταλοβουλγαρική κατοχή της χώρας μας τον Απρίλιο του 1945 όλους τους  Έλληνες τους ενώνει η ιδέα για συγκρότηση αντιστασιακών ομάδων και συνέχιση του αγώνα εναντίον των κατακτητών. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1941 υπογράφεται από το Κ.Κ.Ε και τα άλλα σοσιαλιστικά κόμματα η συμφωνία για τη δημιουργία του Ε.Α.Μ (Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου) ενός δομημένου κομματικού οργανισμού. Αρχική ιδέα της εαμικής οργάνωσης ήταν η συνεννόηση με όσους επιθυμούσαν τη συνέχιση του αγώνα εναντίον του κατακτητή.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 1941 ο Ναπολέων Ζέρβας προερχόμενος από το χώρο των αποστράτων του 1935 μαζί με τον Κομνηνό Πυρομάγλου και άλλους συνεργάτες δημιουργούν την αντιστασιακή οργάνωση με το όνομα Ε.Δ.Ε.Σ (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος).

Ο ίδιος ο Ζέρβας μιλούσε ανοιχτά για την ανάγκη οργάνωσης αγώνα ενάντια στους κατακτητές και για το σκοπό αυτό είχε έλθει σε συνεννοήσεις με παράγοντες του Κ.Κ.Ε. Το Φεβρουάριο του 1942 σε ειδική σύσκεψη στην Αθήνα των στελεχών του Ε.Α.Μ, αποφασίστηκε η δημιουργία ενός αντάρτικου στρατού με το όνομα Ε.Λ.Α.Σ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) για την ένοπλη διαμάχη  με τις δυνάμεις του κατακτητή.

Την οργάνωση του Ε.Λ.Α.Σ στη δυτική Φθιώτιδα ανέλαβε ο Αθανάσιος Κλάρας με μεγάλη επιτυχία και αναδείχτηκε πρωτοκαπετάνιος.

Στις 22 Μαΐου 1942 στην Καλύβα του Στεφανή που ήταν βόρεια της Σπερχειάδας σχηματίστηκε ο πρώτος αντιστασιακός πυρήνας δεκατεσσάρων ενόπλων που είχε στρατολογήσει η Περιφερειακή οργάνωση του Κ.Κ.Ε Λαμίας. Σ’ αυτούς συγκαταλέγονταν οι Σπερχειαδείτες Φώτης Μαστροκώστας (Θάνος), Στέφανος Στεφανής, Νίκος Λέβας και Βασίλης Ξηνοτρούλιας. Αρχηγός της ομάδας αυτής ήταν ο Αθανάσιος Κλάρας. Όταν η ομάδα ανηφόριζε προς τον Γουλινά ο αρχηγός αντίκρισε το Βελούχι. Τότε ήρθε στο μυαλό του η ιδέα για μετονομασία του ονόματός του από Αθανάσιος Κλάρας σε Άρης Βελουχιώτης. Πραγματικά το ψευδώνυμο αυτό επισκίασε το πραγματικό του όνομα.

Η μικρή ομάδα του Άρη του Βελουχιώτη στηριζόταν αποκλειστικά στις τοπικές οργανώσεις του Κ.Κ.Ε για τον εφοδιασμό και στρατολόγηση νέων ανταρτών.

Στα Κανάλια ο Άρης Βελουχιώτης είχε πολλούς γνωστούς και φίλους, τους Ευάγγελο Ν. Κυριάκη, Νικόλαο Ι. Σιόλο , Κων/νο Ζαγκλαρά κ.α. Ιδιαίτερες σχέσεις είχε με την οικογένεια του Παπακώστα Τσεκούρα. Όσες φορές περνούσε από το χωριό έβρισκε θερμή υποδοχή και φιλοξενία ο ίδιος ο Άρης και η φρουρά του από τον Παπακώστα και από τους γιούς του Αθανάσιο και Δημήτριο Τσεκούρα.

Εν τω μεταξύ έντονη βρετανική κατασκοπευτική δραστηριότητα άρχισε να αναπτύσσεται στο χώρο των αξιωματικών με σκοπό τη δημιουργία ομάδων που θα προετοίμαζαν το έδαφος για την υποδοχή Άγγλων σαμποτέρ. Το Κ.Κ.Ε γνώριζε τις πρωτοβουλίες αυτές και ήθελε να τις εκμεταλλευθεί στρατιωτικά και πολιτικά. Τις νυχτερινές ώρες στις 30 Σεπτεμβρίου προς 1η Οκτωβρίου του 1942 μια ομάδα Βρετανών στρατιωτικών με επικεφαλής τον Ταξίαρχο Έντυ Μαϊερς έπεσε με αλεξίπτωτα στην περιοχή της Γκιώνας με απώτερο σκοπό τη διακοπή της σιδηροδρομικής Γραμμής Θεσσαλονίκης-Αθήνας και το συντονισμό των ανταρτών.

Την όλη επιχείρηση συντόνιζε από την Αθήνα η οργάνωση «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΙΙ». Από την πρώτη  στιγμή οι Βρετανοί και ιδιαίτερα ο Έντυ Μάϊερς στράφηκαν προς τον Άρη Βελουχιώτη ο οποίος αρχικά φάνηκε απρόθυμος και καχύποπτος για την εκτέλεση του βρετανικού σχεδίου. Τελικά με την έγκριση του κόμματος δέχτηκε να συμμετάσχει σ’ αυτή την επιχείρηση. Εν τω μεταξύ ο Κρις Γιουτχάουζ συνάντησε τον Ναπολέοντα Ζέρβα στην Αιτωλοακαρνανία, ο οποίος δέχτηκε χωρίς όρους τη ριψοκίνδυνη πρόταση των βρετανών σαμποτέρ. Για πρώτη φορά στις 14 Νοεμβρίου 1942 οι Βρετανοί σαμποτέρ, ο Άρης Βελουχιώτης και ο Ναπολέων Ζέρβας συναντώνται στη Βίνιανη της Ευρυτανίας με συνοδεία αντίστοιχων φρουρών. Το κλίμα της συνάντησης ήταν θερμό, γεγονός που τους επέτρεψε να καταστρώσουν το επιχειρησιακό σχέδιο με τη βοήθεια της οργάνωσης κατασκοπίας και πληροφοριών «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΙΙ» . Η συνεργασία των Βρετανών με τον Ε.Δ.Ε.Σ και τον Ε.Λ.Α.Σ επιβλήθηκε εκ των περιστάσεων. Στην επιχείρηση ατή δηλ. την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, ο Ε.Λ.Α.Σ διέθεσε 130-150 εμπειροπόλεμους μαχητές, ο Ε.Δ.Ε.Σ συνεισέφερε 60 άνδρες και η εγγλέζικη στρατιωτική αποστολή προσέθεσε τους δικούς της αξιωματικούς και ειδικευμένους σαμποτέρ συνολικά12 άνδρες.

Πριν από την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου η ηγετική ομάδα αποτελούμενη από τους Άρη Βελουχιώτη, Ναπολέοντα Ζέρβα και Κρις Γιουτχάουζ πέρασε από το Γαρδίκι όπου στην κεντρική πλατεία έστησαν χορό. Το βράδυ ο Άρης Βελουχιώτης με τη συνοδεία του διανυκτέρευσε στα Κανάλια, Στη συνέχεια κατευθύνθηκαν προς το Γοργοπόταμο , όπου στις 25 προς 26 Νοεμβρίου 1942 εκτέλεσαν το σχέδιο ανατίναξης της γέφυρας με μεγάλη επιτυχία.

Ήταν επόμενο ανάμεσα στον Άρη Βελουχιώτη και Άγγλους σαμποτέρ να δημιουργηθούν ανθρώπινες σχέσεις και ιδιαίτερα με τον Έντυ Μάϊερς.

Μετά την αίσια έκβαση της επιχείρησης ακολούθησε ένα διάστημα ανάπαυλας και σχεδιασμού νέων επιχειρήσεων. Σ’ αυτό το διάστημα ο Έντυ Μάϊερς με υπόδειξη του Άρη Βελουχιώτη φιλοξενήθηκε στα Κανάλια από την οικογένεια του Παπακώστα Τσεκούρα. Φυσικά το όνομά του ήταν άγνωστο στους Καναλιώτες. Κατά τη μαρτυρία του Δικηγόρου Βασιλείου Γ. Μπούρα ο Άγγλος σαμποτέρ συναναστρεφόταν  με τους Καναλιώτες, πήγαινε στα καφενεία του χωριού και έπαιζε χαρτοπαίγνια μαζί τους, ιδίως πρέφα. Όμως προσποιούταν ότι δε γνώριζε Ελληνικά. Όταν ο χρόνος παραμονής του στα Κανάλια τελείωσε άφησε άναυδους τους Καναλιώτες αποχαιρετώντας τους με τα ονόματά τους σε άπταιστη Ελληνική προφορά. Γεγονός είναι ότι οι φιλοξενούντες γνώριζαν την ιδιότητα του φιλοξενουμένου και για λόγους σκοπιμότητας την απέκρυπταν.